|
|
|
|
|
|
|
|
|
Leksikonredaktør:
Nettansvarleg:
Distriktsredaktør:
Copyright:
NRK Sogn og Fjordane
|
|
| |
Historia i Årdal - fossekjøpa: Andre fossekjøp i ÅrdalLike over hundreårskiftet vart også Hjelle-, Avdal- og Høljafossen i Årdal selde, men vart seinare tekne tilbake av grunneigarane.
Publisert 06.12.2001 14:39. Oppdatert 18.04.2006 12:03. | | Ragnvald Blakstad |
Industrimannen Ragnvald Blakstad frå Skien kjøpte i 1906 fallrettane i Nyset-vassdraget i Årdal. I Sogn og Fjordane gjorde han det mest kjende fossekjøpet i Ålfoten, der han seinare selde fallrettane til det skandaleombruste Ålfotselskapet (sjå Ålfotsaka). Han kontrollerte også fallrettar i Flåm. Rettane i Årdal samla Blakstad i 1910 i fosseselskapet A/S Nyset, med ein aksjekapital på 400.000 kroner.
Også konsul Harald Larsen opererer som fossekjøpar i Årdal: Larsen er mest kjend for store fossekjøp og stålverksplaner i Høyanger og kjøpet av Fortunsvassdraget. I Årdal sikra han seg store fallrettar i Utla og innover mot Vetti. Desse fallrettane vart i 1941 kjøpte tilbake av grunneigarene på tvangsauksjon. Konsul Larsen fekk også kjøpt A/S Nyset frå Ragnvald Blakstad. A/S Nyset selde vidare til ÅSV i 1955. Vassdraget vart utbygd på slutten av 1980-talet saman med Steiggjevassdraget ved Årdalsvatnet.
Sjølv om både fallrettar og industrigrunn i Årdal skifte eigarar fleire gonger før dei hamna hos utbyggjingsselskapa, så var likevel dei reine spekulantane i Årdal få samanlikna med t.d. Rjukan. Der måtte Hydro ordne opp i 151 pantobligasjonar og 1700 hefte før dei fekk hand om fossar og tomter.
SE OGSÅ
|
|
|
Finn fram i Fylkesleksikonet!
|
|
| |
|
|
SOGN OG FJORDANE FYLKE, TEMASIDER
|
|
|
|
Den første kongen i Noreg, Harald Hårfagre, var sogning. Han vaks opp på Husabø på Leikanger, der mora kom frå.
Les meir om kong Harald Hårfagre og landsamlinga og om slekta hans i Sogn.
| | |
|
Den 23. juli 1810 gjekk to engelske krigsskip til åtak på ei lita, norsk flåteavdeling ved øya Silda sør for Stad og tok det norske mannskapet til fange. Dagen før hadde engelskmennene herja i Ervik-bygda på Stad. Kvifor gjekk den mektige engelske marinen til åtak på skrøpelege, norske kanonjollar i Ytre Nordfjord?
| | |
|
Då den første dampdrivne fiskebåten, ”Activ”, gjekk ut frå Ålesund i 1885, innvarsla det ein ny epoke for norske fiskeri: Havfisket. Dei store skipa gjorde det mogeleg å utnytte fiskeressurane langt til havs. Kring 1910 hadde Sogn og Fjordane 20 slike store fiskedampskip. Fleire av dei vart brukte i aktivt fiske heilt fram på 1960-talet.
| | |
|
Frå 1920-talet og fram til like etter krigen fekk Sogn og Fjordane i alt 623 nye gardsbruk. Selskapet Ny Jord spela ein aktiv rolle i nydyrkingsarbeidet i mellomkrigskrigtida, og særleg merka Jølster seg ut som den store nydyrkingskommunen med 57 nye bruk.
| |
|
I mellomalderen låg det ei kyrkje på Utvær. Utvær ligg åtte km vestanfor dei andre øyane i Solund, og er det vestlegaste punktet i Noreg som har vore busett. Kvifor vart det bygd eit gudshus bokstaveleg tala midt ute i havet?
| |
|
Sjalusi er diverre eit klassisk drapsmotiv. Slik var det også for tenestejenta Sigrid i Vetlefjorden ein gong på 1600-talet då ho la sin elsk på husbonden på garden. Men for å kapre han måtte ho få kona av vegen, og til det trengde ho hjelp.
| |
|
Ingen fylke i landet hadde så få medlemmer av Quislings Nasjonal Samling som Sogn og Fjordane. Berre 396 fjordingar og sogningar var medlemmer i NS under 2. verdskrig, og mange av desse var innflyttarar og unge jenter som hadde kontakt med tyskarane. Fleire kystkommunar var så godt som frie for NS-folk.
| | |
|
I 1763 vart Joachim de Knagenhjelm utnemnd til den første amtmannen i Sogn og Fjordane. Det første han gjorde, var å flytte heim til mor på Kaupanger hovedgård. Men berre åtte år seinare vart Knagenhjelm nærmast tvangsflytta til Nord-Noreg. Kvifor?
| |
|
|
|
|
|
|
Tips andre om denne saken
Utskriftsvennlig versjon
