|
|
|
|
|
|
|
|
|
Leksikonredaktør:
Nettansvarleg:
Distriktsredaktør:
Copyright:
NRK Sogn og Fjordane
|
|
| |
Historia i Stryn - jordbruk og attåtnæringar: Turistskyssinga og Rimfakse-stridenSkyssing av turistar vart den viktigaste attåtinntekta for bøndene i Stryn, Loen og Olden frå ca 1880. Dei organiserte seg i skysslag, som kunne stille opptil 70 hestetriller og frakte 1200 turistar opp til breane dagleg.
Publisert 09.04.2002 23:07. Oppdatert 16.05.2002 11:44.Før turistskipa kom, og gjekk beinveges til Loen og Olden, var Fylkesbaatkaia på Faleide innfallsporten for turistane. Her danna bønder ”Faleide Kalechekompagni” og ”Faleide Trillecompagni”, som m.a. køyrde turistane på ”overlandstur” til Hellesylt og Øye på Sunnmøre.
I Olden gjev hesteskyssing framleis gode inntekter for medlemene i Oldedalen Skysslag.
Rimfakse-stridenTurist-skyssen brukte mykje hestar av travarblod den første tida. Men i Stryn og Innvik budde det kring 1900 nokre av dei sentrale personane i arbeidet for å berge fjordhesten som rein rase. I 1907 vart det halde eit ”rabaldermøte” på Indviken Uldvarefabrikk, der 400 bønder frå heile Nordfjord tørna saman i den såkalla ”Rimfakse-striden”. Den dreia seg om ein skulle bruke ein vakker hingst av utprega blandingsrase mellom fjordhest og døl – Rimfakse – til avlshingst i Fjordane. Rimfakse-tilhengarane tapte, og ein av dei viktigaste stamfedrene til dagens fjordhest var matadoren ”Njål”. Han var fødd hjå Lars Fosnes i Oppstryn 1891, og vert rekna som ”alle fjordhestars stamfar”. Den er stambokført med 31 søner og 88 døtre i fjordhest-stamboka.
 | | Dei tre spissane på hesteutstillinga på Mindresunde i 1943. (Foto © Fylkesarkivet) |
SE OGSÅ
|
|
|
Finn fram i Fylkesleksikonet!
|
|
| |
|
|
SOGN OG FJORDANE FYLKE, TEMASIDER
|
|
|
|
Den første kongen i Noreg, Harald Hårfagre, var sogning. Han vaks opp på Husabø på Leikanger, der mora kom frå.
Les meir om kong Harald Hårfagre og landsamlinga og om slekta hans i Sogn.
| | |
|
Den 23. juli 1810 gjekk to engelske krigsskip til åtak på ei lita, norsk flåteavdeling ved øya Silda sør for Stad og tok det norske mannskapet til fange. Dagen før hadde engelskmennene herja i Ervik-bygda på Stad. Kvifor gjekk den mektige engelske marinen til åtak på skrøpelege, norske kanonjollar i Ytre Nordfjord?
| | |
|
Då den første dampdrivne fiskebåten, ”Activ”, gjekk ut frå Ålesund i 1885, innvarsla det ein ny epoke for norske fiskeri: Havfisket. Dei store skipa gjorde det mogeleg å utnytte fiskeressurane langt til havs. Kring 1910 hadde Sogn og Fjordane 20 slike store fiskedampskip. Fleire av dei vart brukte i aktivt fiske heilt fram på 1960-talet.
| | |
|
Frå 1920-talet og fram til like etter krigen fekk Sogn og Fjordane i alt 623 nye gardsbruk. Selskapet Ny Jord spela ein aktiv rolle i nydyrkingsarbeidet i mellomkrigskrigtida, og særleg merka Jølster seg ut som den store nydyrkingskommunen med 57 nye bruk.
| |
|
I mellomalderen låg det ei kyrkje på Utvær. Utvær ligg åtte km vestanfor dei andre øyane i Solund, og er det vestlegaste punktet i Noreg som har vore busett. Kvifor vart det bygd eit gudshus bokstaveleg tala midt ute i havet?
| |
|
Sjalusi er diverre eit klassisk drapsmotiv. Slik var det også for tenestejenta Sigrid i Vetlefjorden ein gong på 1600-talet då ho la sin elsk på husbonden på garden. Men for å kapre han måtte ho få kona av vegen, og til det trengde ho hjelp.
| |
|
Ingen fylke i landet hadde så få medlemmer av Quislings Nasjonal Samling som Sogn og Fjordane. Berre 396 fjordingar og sogningar var medlemmer i NS under 2. verdskrig, og mange av desse var innflyttarar og unge jenter som hadde kontakt med tyskarane. Fleire kystkommunar var så godt som frie for NS-folk.
| | |
|
I 1763 vart Joachim de Knagenhjelm utnemnd til den første amtmannen i Sogn og Fjordane. Det første han gjorde, var å flytte heim til mor på Kaupanger hovedgård. Men berre åtte år seinare vart Knagenhjelm nærmast tvangsflytta til Nord-Noreg. Kvifor?
| |
|
|
|
|
|
|
Tips andre om denne saken
Utskriftsvennlig versjon
