Nils L. Landmark

Son til kunstvevar Nils Swensson frå Värmland. Saman med tre sysken skifta Nils familienamn til Landmark i vaksen alder. Faren døydde då Nils var sju år gamal, og frå han var 16 år gamal vart han fostra opp hos slektningen Jens Stub, sorenskrivar i Nordfjord. På sorenskrivargarden Leikvin var han kontorlærling til han med økonomisk støtte frå Stub reiste til København og tok juridisk embetseksamen i 1797. Arbeidde som sorenskrivarfullmektig i Sunnfjord og Nordfjord inntil han i 1808 vart sorenskrivar i Sunnfjord, eit embete han hadde til 1852. Han busette seg i 1809 på sin eigen gard på Tysse i Fjaler.

Landmarkane - pionérar i norsk landbruk

Landmark bygde ut Tysse til eit mønsterbruk, og fekk reist det store hovudhuset slik det står i dag. Han var ein av dei første i distriktet som dreiv organisert skogplanting, og gjorde ein stor del av eigedomen om til ein vekslande naturpark, med alléar og hage ned mot fjorden.

Det Holmedalske Sogneselskab

Nils L. Landmark skipa Det Holmedalske Sogneselskab i 1811, og var formann til 1854. Selskapet arbeidde m.a. for nydyrking, skogplanting og fruktavl. På garden sin på Tysse tok Landmark i fleire år imot bondegutar og gav dei opplæring i moderne jordbruksdrift. Les meir i artikkelserien Dei første landbruksorganisasjonane under Sogn og Fjordane fylke – Organisasjonar.

Han skipa også "Søndfjords Læseselskab" som hadde mykje å seie for den litterære påverknad innan embetsfamiliene i Sunnfjord (sjå m.a. Kristian Elster d.e., Hjalmar Christensen og Ole Wilhelm Fasting. Sjølv skreiv Nils L. Landmark også dikt med romantisk tilsnitt. På ei høgde ovanfor gardstunet fekk han i 1824 løyve til å skipe familiegravstaden "Fredensborg". Landmark vart vald til stortingsrepresentant i 1821 og 1822.

Landmark på Tysse og Leitet

Nils L. Landmark er stamfar til Landmark-slekta på Tysse, medan to eldre brør er stamfedre til Landmark-slekta sine greiner i Romsdal og i Nordland. Broren Andreas var fut i Romsdal, og stortingsmann frå Romsdal Amt. På Stortinget markerte dei to brørne seg som svært kongetru, og støtta kong Karl Johan i alt han gjorde. Landmark vart "som takk" for kongevenskapen, utnemnde til riddar av "Nordstjerneordenen".

Mange born

Nils L. Landmark fekk i to ekteskap til saman 15 born, og nokre av dei nemner vi her:
Frå første ekteskap med prestedottera Barbra Widing Heiberg frå Gloppen (sjå Gabriel Heiberg (Gloppen)):
- Johan Widing Heiberg Landmark som var første ordførar i Fjaler og seinare fut i Sogn. Far til Georg Henrik Landmark, som vart kst. fut i Sogn og seinare fut i Salten og Nordre Helgeland.
- Karen Marie Landmark f. 1808, gift med Sunnfjord-futen Jens Hvoslef (sjå: Kjende personar i Førde fødde år 1830-1850) som var busett på Bruland i Førde.
- Lars Stub Heiberg Landmark, første distriktslegen i ytre Sunnfjord og far til Madagaskar-misjonæren Nils Landmark og kokebokforfattar Marie Landmark.
- Andrea Landmark (1816-1912), gift med Selje-lensmannen Arnoldus Hess Lem.
- Johan Daniel Landmark (1820-1882), prest m.a. i Selje og Førde og far til hagedyrkingspioneren Jonas Rein Landmark .

Frå andre ekteskap med prestedottera Christine Wilhelmine Lange frå Furnes:
- Theodor Landmark som m.a. skipa Norges Bondelag.
- Even Anton Thomas Landmark, som verta rekna som grunnleggjaren av norsk lakseforvaltning.