Høgskulen i Sogn og Fjordane

Forelesning ved Høgskulen i Sogn og Fjordane. (Foto: R. Søgnesand, NRK)

Distriktshøgskulen vert skipa

Tanken om eit distriktsbasert høgskuletilbod tett opp under universitetsnivå tok form på 1960-talet, og den såkalla "Vidareutdanningskomitéen" gjekk i 1965 inn for at det var skipa 10 distriktshøgskular spreidde utover landet.
Dei første distrikthøgskulane i Noreg vart skipa i 1969 i Volda og Molde, Stavanger og Kristiansand. Same året vart det skipa til eit møte mellom studentmållag og politikarar frå fylket der ein for første gong tok opp tanken om å skipe ein distriktshøgskule i Sogn og Fjordane. Sogn og Fjordane distriktshøgskule starta i Sogndal i 1975.

Politikarane veik unna lokaliseringskamp

Før høgskulen vart lokalisert til Sogndal, hadde eit fylkesoppnemnt utval med John Lillestøl frå Vågsøy som leiar vurdert ulike skulemodellar og lokalisering.
Lillestøl-utvalet rådde i 1972 til at fylket valde ein "paraplymodell" med ulike fagavdelingar spreidde utover fylket.
Tilrådinga vart lagt fram like etter den harde sjukehusstriden, som hadde vore full av bitre lokaliseringsstridar. I høgskulesaka låg det an til ein ny og kan hende like hard lokaliseringsstrid. Men fylkespolitikarane valde å styre unna ein ny strid, og då Sogndal med dåverande ordførar Nils J. Knagenhjelm i spissen argumenterte godt for at det rette var å leggje høgskulen til Sogndal - der ein frå før hadde lærarskulen på høgskulenivå - vart dette godteke av riksstyret og stillteiande godteke innad i fylket.
Slik vart Sogndal høgsetet for det som no er kjent som Høgskulen i Sogn og Fjordane.

Avdelingar i Førde og Sandane

Då sentralsjukehuset opna i Førde i 1979, vart den nye skulepleiarhøgskulen starta som sjølvstendig høgskule. I 1989 vart det også skipa ingeniørhøgskule i Førde.
Studiesenteret på Sandane vart starta i 1981 med utdanning i spesialpedagogikk. I 1988 fekk senteret også ei musikkterapiline.
I 1986 tok Vågsøy kommune opp spørsmålet om å starte bedriftsøkonomiske studiar i Måløy. Studiesenteret i Måløy hadde nært samarbeid med distriktshøgskulen i Sogndal fram til 1994. Sidan dreiv studiesenteret i Folkeuniversietetet sin regi, med lausare band til HSF.
Både sjukepleiar- og ingeniørhøgskulen i Førde og studiesenteret på Sandane gjekk inn i Høgskulen i Sogn og Fjordane (HSF) i 1994.
I 1999 vart det hard strid då leiinga for Høgskulen gjekk inn for å leggje ned ingeniørhøgskulen i Førde og byggje studia i Sogndal sterkare ut. Striden enda med at statsråden greip inn og let ingeniørhøgskulen i Førde få halde fram.

Høgskulen sine lokale i Sogndal

Dei første 15 åra heldt distriktshøgskulen til i brakker og i leigde lokale i ymse forretningsbygg i Fjøra. Lægreids Pensjonat vart fylt opp med studentar. I 1985 leigde distriktshøgskulen også Flåtengarden, og nokre år seinare også Fossetunet.
Ein stor del av undervisninga vart flytta over til Sogndal Kulturhus då det opna i 1991.

Lærarstudentar i auditorium på Høgskulen. (Foto: NRK)

Då distriktshøgskulen og lærarskulen i bygda vart samla under HSF i 1994, fekk høgskulen hand om den nedlagde produksjonsbygningen etter Sognesaft på Foss.
Denne vart mykje ombygd og modernisert, og har sidan 1995 m.a. husa administrasjonen, økonomisk-administrative fag og lærarutdanninga.
I tillegg til aktivitetane i Sogndal sentrum, har høgskulen frå 1986 disponert ein oppdrettskonsesjon og drive akvaforskingsstasjon på Skjer i stranda sør for Stedje. Etter at det meste av Sognefjorden i 2002 vart oppdrettsfri sone, er oppdrettskonsesjonen til HSF på Skjer flytta til eit oppdrettsanlegg i Flora, der den praktiske opplæringa i fiskeoppdrett skal gå føre seg.

Studentar i Sogndal. (Foto: R. Søgnesand, NRK)

Stor arbeidsplass

Høgskulen i Sogn og Fjordane er i 2003 den største arbeidsplassen i Sogndal kommune med 300 tilsette fordelt på 250 årsverk. I Sogndal har høgskulen 1700 studentar.
Ved høgskulane i Førde er det 70 tilsette og 500 studentar, og ved Studiesenteret Sandane kring 100 studentar og åtte årsverk.

Rektorar ved Høgskulen i Sogn og Fjordane:

Jan Olav Fretland (vald) 1994-2000
Johs. Thaule (vald) 2000-2007
Åse Løkeland (tilsett) 2007-