Ubåtjakt i Sognefjorden

Dette hende i åra med ”den kalde krigen”, då aust- og vestmaktene vakta på kvarande med stor mistru:
I 1972 melde to menn på Vangsnes at dei hadde sett det som kunne vere eit ubåtperiskop ute på Sognefjorden. Dette utløyste ein militæraksjon utan like: Fire fregattar, to ubåtar, 10 MTB-ar og to militære helikopter vart sende til Sogn for å spore opp ”ubåten” og tvinge den til overflata. Det vart avfyrt rakettar og sleppt søkkjeminer både her og der utan at nokon fiende viste seg. Munningen av Sognefjorden vart nærmast stengt av marineskipa som skulle hindre ubåten i å sleppe ut. Eit mystisk marinefarty vart først tolka som eit russisk skip som var på veg for å fri ut ubåtmannskapet sitt frå klemma – før ein oppdaga at det var eit fransk militært skulefarty på fredeleg oppdrag i Sogn!

Arkivfoto NRK

Verdspressa strøymde til

Marinen dreiv jakt på den ukjende ”ubåten” i 16 dagar, og verdspressa strøymde til Sogn for å dekkje hendinga.

- Ubåten var sovjetisk

Først i 2005 valde forsvarministeren frå den gongen, Johan Kleppe (Sp), å fortelje sanninga kring ubåtjakta i Sognefjorden: Frå sin faste observasjonspost ved Øresund hadde NATO registrert ei gruppe austeuropeiske ubåtar på veg ut i Nordsjøen. Etter at dei hadde passert Øresund, miste vestlege militære kontakten med ein av desse ubåtane.
Nokre dagar seinare kom rapportane om ubåtobservasjonar ved Vangsnes i Sognefjorden. Forklaringa på korleis periskop m.m. såg ut etterlet ingen tvil mellom militære ekspertar om at det var ein sovjetisk ubåt som ulovleg hadde teke seg inn i norsk territorialfarvatn. Kleppe valde å gå ut med desse opplysningane etter at høgtståande militære som hadde teke del i leitinga, endå ein gong hadde hevda at dei ikkje hadde kontakt med nokon framand ubåt i Sognefjorden.
Også seinare har det vore gjort observasjonar av ukjende ubåtar i Sognefjorden. Det har vorte gjort enkle søk utan at ein har funne noko.

Sogndalsfjorden var sentral i leitinga. Foto NRK

Sjå og Ubåten i Sognefjorden.