Hopp til innhold

Leago dus albma mátkedáhkádus?

– Jos mátkkošta olgoriikii albmá dáhkádusa haga, de lea dego eallimin livččii duhkoraddamin, dadjá doavttir.

Lege Terje Erlid på flyplassen i Bodø.

"GÁDJON" NORGALAČČAID: Doavttir Terje Erlid lea 2012 rájes viežžan 130 norgalaččaid ruoktot.

Foto: Markus Thonhaugen / NRK

Logi proseantta Norgga álbmogis luhttet mátkedáhkádusaide mat čuvvot kredihttakoarttaid go mátkkoštit.

80 proseanttas lea birra jagi mátkkoštandáhkádus ja 10 proseanttas ii leat dáhkadus. Nu čájeha Davvi Norgga Seastinbáŋku 1 iskkus.

Eaba mana dáhkádusa haga

Nuorra nieida Ida Charlotte Kemi liiko mátkkoštit olu, ja son mieđiha ahte lea moddii ribahan dáhkádusa haga vuolgit. Lihkus ii leat mihkkege dáhpáhuvvan dalle, ja dál son lihkká ii ávžžut mátkkoštit dan haga.

Ida Charlotte Kemi

ÁVŽŽUHA DÁHKÁDUSA: Nuorra nieida Ida Charlotte Kemi dadjá ahte lea ribahan dáhkádusa haga vuolgit, muhto ávžžuha oasttit mátkedáhkádusa.

Foto: Privat

– Dat juollu máksit dan moadde kruvnna, go ii dieđe goassege mii sáhttá dáhpáhuvvat, dadjá Kemi.

Son ii bala olgoriikkas geavvat bártái, muhto lea lihkká oasttán mátkedáhkádusa go smiehttá ahte sáhttet biergasiid láhppit dahje suoláduvvot.

Ii Reidun Boine ge vuolgge mátkkoštit dáhkádusa haga. Son dadjá vel ahte ii leat doarvái leat várrogas go mátkkošta, ja lea sihkkarvuođa dihte buorre máksit moadde kruvnnu.

– Don han leat geainnu alde maid johtimin, ja ii dieđe goasse mii sáhttá geavvat, dadjá Boine.

130 norgalačča gádjon

Terje Erlid lea 2012 rájes viežžan 130 norgalaččaid ruoktot go ii leamaš dohkálaš dáhkádus. Dat mearkkaša ahte lea viežžan gaskamearálaččat guokte olbmo mánnui.

Olu mii sáhttá geavvat mátkkoštettiin dadjá Erlid ja son muitalage, ahte olbmot soitet bártidit johtolagas, oaivvi časket, fáhtehalat vuoiŋŋašvardimii ja ja go liiggás juhká alkohola de soaitá buohccát dan dihte maiddái.

– Dus galgá leat viehka buorre ákka jus áiggut dáhkádusa haga vuolgit, dadjá Erlid.

Olgoriikadepartemeanta ávžžuhage buot norgalaččaid albma mátkkoštandáhkádusa váldit go olgoriikii mátkkošta, muhto juohkelágan dáhkádusas lea iežas eavttut ja ráddjehusat.

Daid berre dutkkahit bures

Earret eará jos menddo duostilit valáštalat olgoriikkas de sáhttá šaddat nu ahte dáhkádus ii govččage dáid goluid jos bártidat ja buohccát. dákkár valáštallamat soitet leat váriide gakcun ja gummebáttiin njuiken

– Dus ii leat ráđđi mátkkoštit dáhkádusa haga

IIge kredihttakoartta mátkkoštandáhkádus leat doarvái, muittuha Terje Erlid. Son lea máŋggaid vahkkuid bargan ovtta áššin go muhttin norgalaš dákkár dáhkádussii lea luohttán.

– Dál lea juo buohcceviesu rehket 1,8 millijovnna kruvnna, ja váilo vel 200 000 kruvnnu jus bearaš galgá beassat ruoktot dálkkodeapmái, muhto ii sis leat dákkár ruđat, muitala Erlid.

Dáhkádus haga šaddá dávjá miljovnnaid máksit jos bártida. Earret eará okta idja USAs heahkkabuohcceossodagas sáhttá máksit 100 000 kruvnna.

– Olbmos ii leat ráđđi máttkoštit olgoriikii jus ii leat dáhkádus, loahpaha Erlid.

Korte nyheter

  • Seminára sámi mánáidgirjjálašvuođa birra: – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide

    Sámedikki girjerájus, Juoigiid searvi ja Norgga mánáidgirjeinstituhtta lágidedje odne rabas seminára sámi mánáid girjjálašvuođa birra Oslos.

    Girječálli Inga Ravna Eira, sámi girječálliid searvvis, lei okta dain gii čuovui seminára.

    – Dát mearkkaša hui olu sámi girjjálašvuhtii ja sámi girječálliide, danin go mii leat guhká váillahan girjjiid mánáide erenomážit ja maiddai nuoraide.

    Su mielas lea buorre go dákkár seminára dollo, ja muitala ahte sis lea ihttin gis bargobádji mas galget digaštallat mo galget bargat sámi mánáid girjjálašvuođain ovddasguvlui.

    Son čilge ahte Sámis eai leat doarvái mánáidgirječállit, ja jus galget eambbo mánáidgirjjit de adnojit eambbo girječállit maiddái mánáid ja nuoraide.

    – Jus mis galgá boahtteáiggis gávdnot sámegiella, de fertet mii álgit mánáiguin ja mánáide. Erenomážit dál galggašii dahkkot hui stuorra bargu oažžut olu sámegiel mánáidgirjji.

    Son dadjá ahte mánát galggašedje álgit beassat gullat girjjiid dalán go riegádit ja gitta 13-14 jagi rádjái, muhto ahte Sámis eai leat girjjit buot daid ahkásaččaid.

    – Min oainnu mielde lea hui dehálaš sámegielat mánáide oažžut dan vásáhusa, girjjit han ovddidit sámegiela ja go mánát gullet iežaset gillii girjji, dain leat máŋggalágan vásáhusa.

    Ihttá bargobádjái lohká vuordit ahte dat geat galget doppe hállat doppe buktet árvalusaid muhto maid ahte sii ovttas galggašit gávnnahit juoidá.

    – Dá lea álgu sámi mánáid girjjiide, ja dás rájes de álget várra dahpahuvvot áššit, sávvamis.

    Inga Ravna Eira
    Foto: Iŋgá Káre Márjá I. Utsi / NRK
  • Kártadoaimmahat dohkkeha Oslove – mieđihit iežaset ádden ášši boastut

    Kártadoaimmahat lea dál dattetge dohkkehan Oslove nama almmolaš máttasámegiel namman Norgga oaivegávpogii.

    – Mii dat leimmet boastut ádden. Gielda lei ožžon formálalaš rávvaga sámi báikenammanevvohagas maid lága mielde galget dahkat, lohká Kártadoaimmahaga ossodatjođiheaddji Helge Dønvold.

    Kártadoaimmahat šálloša go álggos dieđihedje gildii ahte namma ii dohkkehuvvo.

    Dál álgá Oslo gielda čalmmustahttit gávpoga sámi nama.

    – Lean hui ilus go dát manai bures ja go Oslo sámi namma dál lea almmolaččat dohkkehuvvon, lohká Oslo gávpotráđi njunuš, Eirik Lae Solberg.

    Gávpoga sámi namain sii dáhttot čájehit ahte atnet árvvus sámi kultuvrra, ja čájehit ahte Oslo lea buohkaid oaivegávpot, maiddái buot sámiid oaivegávpot, deattuha son.

    Oslo gieldda neahttasiiddus geavahišgohtet Oslove earret eará gávpoga logos, buohtalagaid gávpoga dárogiel namain.

    Ihtet maiddái áiggi mielde Oslove-geaidnošilttat. Gielda áigu muđuid vel árvvoštallat man láhkai buoremusat čalmmustahttet gieldda sámi nama.

    Oslove lea gávpoga namma máttasámegillii, ja dál juo geavahit sihke searvvit ja ásahusat dán sámi nama Oslos.

    Oslove-skilt på Samisk hus i Oslo.
    Foto: Mette Ballovara / NRK
  • Fálli nåvkå varresvuohtakontrållåv

    Dån guhti årru Hábmera suohkanin ja la 40 ja 79 jage gaskan oattjo dal varresvuohtakontrållåv tjadádit masta i dárbaha majdik mákset.

    Vuoratjismáno 29. biejve álggá Saminor3-guoradallam Hábmera suohkanin, ja vihpá gitta ájgen moarmesmáno 14. bæjvváj.

    Guoradallama åvddåla gåhttju Hábmera suohkan ja Saminor3 álmmuktjåhkanibmáj, mij tjadáduvvá uddni vuoratjismáno 25. biejve sebrudakvieson Ájluovtan kl. 17.00 ja Hamsunguovdátjin kl. 20.00.

    Danna Hábmera suohkan galggá subtsastit manen Saminor3 la ájnas gájkajda suohkanin, ja guoradalle galggi subtsastit sisano birra viesátguoradallamin – manen Saminor3 guovte vahko duogen suohkanin sierra varresvuodastasjåvnåv rahpá.

    Vihttalåk suohkana li maŋen Saminor3:n.

    Bilde av faglig leder for Saminor 3-undersøkelsen, Ann Ragnhild Broderstad, foran Saminor-bussen.
    Foto: Solveig Norberg / NRK