Kronglete ferjer skaper problem for funksjonshemma

– Hei, du! Eg har ein sånn handikapbil. Har du plass til meg om bord?

Frå førarvindauget får Anne-Pia Nygård kontakt med ein ferjematros på E39-sambandet Lavik-Oppedal i Sogn.

Matrosen gir eit nikk og dirigerer Nygård inn på bilferja MF «Stord». Men før rullestolbrukaren får opna sidedøra, har eit stort vogntog parkert på sida av henne. Heilt i tråd med oppmerkinga, men altfor nærme til at rullestolheisen får plass.

Denne gongen løyser det seg. Det er få bilar på denne turen og vogntogsjåføren får ordre om å rygge.

– Hadde det vore mykje trafikk no, hadde eg ikkje kome meg ut, konstaterer Nygård.

Nordfjord-kvinna er ei av om lag 50.000 nordmenn som sit i rullestol. Dei er blant dei 15 prosentane av befolkninga som har ei funksjonsnedsetting.

Då kan ferjeturen, som for mange er eit kjærkome høve til ein kaffi eller dobesøk, vere ei utfordring. Mange blir sitjande i bilen.

Handikapforbundet: Eit gjentakande problem

Norges Handikapforbund og forbundsleiar Tove Linnea Brandvik seier utfordringar om bord på ferjene har vore eit problem i mange år.

For sjølv om lova seier at ferjer skal vere universelt forma ut, så møter fleire funksjonshemma ofte problem om bord.

Ei av dei mest vanlege utfordringane er at dei får ordinær plass om bord på ferja, og ikkje HC-parkering.

Dette skjer også Anne-Pia Nygård frå tid til anna.

– Eg er så vand med at eg ikkje kjem eg meg ut av bilen, at eg berre blir sittande der under overfarten, seier Nygård, men legg til at ho bør gi beskjed om at ho er rullestolbrukar i tilfelle ferja må evakuere.

Nordfjordingen synest det er ille at ho og mange andre møter på ferjeutfordringar.

– Det er heilt forferdeleg at ein ikkje kan gjere som alle andre og kjenne seg som ein vanleg person.

Blir sitjande i bilen

På mange ferjer står det skilt som oppmodar reisande å i ikkje sitje i bilane under overfarten. Det er likevel berre på lukka ferjedekk det er påbode å forlate bilen.

Av evakueringsomsyn skal det ifølgje Sjøfartsdirektoratet vere minst 60 cm klaring på den eine sida av alle køyretøy. Det blir ofte for lite for rørslehemma, om ein må parkere på ordinær plass.

Ekteparet Reidun og Lasse Vie frå Askvoll får sjeldan stå på HC-plass om bord på ferjene, trass i at dei vifter med HC-skiltet.

Når bilane står tett fører det til at Reidun, som brukar krykker, ikkje kjem seg ut. Då er kafé- og dobesøk utelukka.

– Eg føler at vi som har handikapkort ikkje blir verdsett. Vi blir berre skubba inn og vinka inn på ordinær plass, seier Reidun Vik.

Inger-Lise Vie frå Sotra utanfor Bergen opplever det same. Ho har gitt opp, og gjer alltid unna dobesøk og kafébesøk før ferjeturen.

– Eg synest det er dårleg at det er slik, seier Vie, som brukar rullator og rullestol.

Ferjeselskap bekreftar klager

Om bord i MF «Stord» trillar Anne-Pia Nygård i retning salongen.

Men vegen mot kaffilukta der oppe er barrikadert med to bratte trapper. Dermed er det om å gjere å finne heisen.

Den fungerer heldigvis – men ifølge handikapforbundet er heistrøbbel blant dei vanlegaste utfordringane dei høyrer om.

Ferjeselskapet Norled, som mellom anna trafikkerer Lavik-Oppedal, seier dei har fått klager på nokre av dei eldste ferjene sine.

Også Torghatten bekreftar at dei har fått nokre klager, medan regionleiar Tor Kristoffersen i Fjord 1, seier dei ikkje har fått klager i «særleg omfang».

(sjå fullt svar frå ferjeselskapa i faktaboksen)

Likestillings- og diskrimineringsombodet er ei vaktbikkje for at lova blir halden, men handhevar den ikkje. Fagdirektør Eli Knøsen seier dei kjenner til utfordringane som blir skisserte. Ho trur ikkje alle er klare over lova heller.

– Mange er nok også veldig forståingsfulle og vande med å vere snille og tolmodige, seier Knøsen.

Måtte sitte på gangen

Vel oppe i salongen, trillar Nygård innom handikaptoalettet. Heldigvis er alt på stell, noko som ikkje er ein sjølvfølge.

Litt verre står det til borte i kafeen. Er Nygård kaffitørst må ho ha hjelp av andre. Ho når ikkje opp til kaffiautomaten.

Men alt i alt var ferjeturen betre enn forventa, samanfattar ho.

Ho har ein del dårlege erfaringar med seg frå før.

Som tidlegare pendlar opplevde ho tidvis å måtte sitje i gangen utanfor salongen. Ei rullestolrampe måtte skruast ned kvar gong den skulle brukast.

– Det var ikkje greitt. Det har noko med verdigheita når du sit på gangen og ser folk gå forbi, og du sit der. Ein føler seg ikkje velkomen, seier Nygård.